Psychoterapia to forma leczenia, której skuteczność działania została udowodniona naukowo. Terapeuci różnią się jednak między innymi sposobami pracy, ponieważ nie ma jednej drogi, która prowadzi do wyleczenia. Tak jak nie ma jednej drogi na szczyt. Jest ich wiele. To nurty psychoterapeutyczne, czyli inaczej zespoły koncepcji dotyczące powstawania trudności psychicznych i technik ich leczenia. 

Wybierając terapeutę, warto zwrócić uwagę na nurt, w jakim pracuje i dopasować go do własnych preferencji i specyfiki problemu, z jakim się zmagamy. Poniżej znajdziesz ogólne informacje na temat najpopularniejszych w Polsce nurtów.

Nurt psychodynamiczny

Terapia w nurcie psychodynamicznym polega na docieraniu do własnych nieuświadomionych konfliktów wewnętrznych i motywów, które kierują zachowaniem. Jej celem jest trwała zmiana w strukturze osobowości, a nie tylko rozwiązanie bieżących problemów. Z tego powodu ma charakter długoterminowy.

Nurt ten wywodzi się z psychoanalizy Freuda, według której problemy życiowe wynikają z przykrych doświadczeń z przeszłości (najczęściej z okresu dzieciństwa), które zepchnęliśmy do nieświadomości. Terapia psychodynamiczna odkrywa więc związek między przeszłymi zdarzeniami a funkcjonowaniem “tu i teraz”. Uczy zauważania (uświadamiania) emocji i powtarzających się wzorców zachowań.

Ważne jest też przyglądanie się relacji między pacjentem i terapeutą. W terapii pojawiają się mechanizmy takie jak regresja (cofanie się emocjami do wcześniejszych faz rozwoju, najczęściej dzieciństwa) oraz przeniesienie (przesunięcie jakiegoś przeżycia z osoby dawnej na obecną, np. z ojca na terapeutę). W efekcie ich działania pacjent reaguje na terapeutę jak na ważne osoby ze swojego przeszłego życia. To stwarza warunki, by uświadomić sobie, przeżyć, wyrazić i zmienić to, co kiedyś przeszkodziło w stworzeniu prawidłowej struktury osobowości oraz budowaniu satysfakcjonujących relacji.

Nurt poznawczo-behawioralny

Psychoterapia w nurcie poznawczo-behawioralnym opiera się na założeniu, że w trakcie życia uczymy się określonych sposobów reagowania, a zatem możemy się ich także oduczyć. Pierwszym krokiem jest jednak ich zauważenie, dlatego w nurcie poznawczo-behawioralnym analizuje się sposób i treść myśli pacjenta oraz to, w jaki sposób wpływają one na jego zachowanie. Celem jest zrozumienie siebie i wypracowanie adaptacyjnego sposobu widzenia siebie i świata, np. poprzez zmianę negatywnie wpływających na funkcjonowanie przekonań i myśli.

Jest to zwykle terapia krótkoterminowa, nastawiona na rozwiązanie aktualnych trudności pacjenta w danym obszarze. W ramach pracy terapeuta proponuje określone ćwiczenia i zadania do wykonania pomiędzy sesjami. Terapeuta jest aktywny, przekazuje także sporą dawkę wiedzy psychoedukacyjnej.

Nurt systemowy

Nurt ten zakłada, że każdy człowiek jest częścią jakiegoś systemu. A system rozumiany jest jako układ jednostek, które pozostają ze sobą w relacji i oddziałują na siebie wzajemnie, co ma znaczący wpływ na zdrowie psychiczne członków systemu. Może to być np. rodzina, jej członkowie. I to do rodziny najczęściej odnoszą się założenia tego nurtu i praca terapeutyczna. 

W tym nurcie terapeuta nie skupia się na pojedynczym człowieku ani nie uznaje go za “zaburzonego”. Aby zrozumieć zachowania, objawy, emocje i problemy pacjenta rozpatruje je w kontekście środowiska, w jakim człowiek funkcjonuje i w jakim się one pojawiają. Trudności upatruje w zaburzeniu całości systemu (a nie pojedynczej osoby). Terapii poddawany jest więc system. Najczęściej rodzina lub para.

Terapia ma raczej charakter krótkoterminowy, a jej celem jest rozwiązanie określonego problemu. Terapeuta jest aktywny, zwraca uwagę na to, co w systemie nie działa, z jakiego powodu i co można zrobić, by zmienić ten stan rzeczy. Przyświeca temu założenie, że gdy system zmieni się w pożądanym kierunku, poprawie ulegnie też dobrostan psychiczny jego członków.

Nurt humanistyczno-egzystencjalny

Według nurtu humanistyczno-egzystencjalnego zaburzenia mają swoje źródło w konflikcie między “ja realnym” i “ja idealnym” i są traktowane w kategoriach deficytów wynikających z niezaspokojenia ważnych potrzeb: akceptacji, autonomii, miłości, bezpieczeństwa. Celem terapii jest stworzenie człowiekowi warunków do ich zaspokojenia, rozwinięcia swojego potencjału oraz elastycznego reagowania w przyszłości — zgodnego ze sobą, wykorzystującego własne zasoby, także w trudnych codziennych sytuacjach. Ważnym jej założeniem jest to, że każdy człowiek ma chęć rozwoju i dąży do samorealizacji. W tym nurcie lokuje się też terapię Gestalt, która zakłada, że człowiek ma naturalną dążność do równowagi.

Proces leczenia opiera się na analizie tożsamości, potrzeb i wartości, w niektórych gałęziach tego nurtu — także na odczuciach z poziomu ciała. Uwaga skierowana jest w nim na to, co dzieje się “tu i teraz”. Terapeuta tworzy relację partnerską. W ramach tego nurtu rezygnuje się także z określenia “pacjent” na rzecz “klient”, by podkreślić równorzędność relacji.

Nurt integracyjny (integratywny)

Nurt ten opiera się na założeniu, że w psychoterapii nie ma jednego podejścia, które zaspokoi wszystkie potrzeby pacjenta. To nurt, które łączy w sobie wiele nurtów. Terapeucie umożliwia wieloaspektowe spojrzenie na problem i dostosowanie swoich narzędzi do tego, czego aktualnie najbardziej potrzebuje pacjent. 

Psychoterapeuta, który pracuje w tym nurcie, ma wiedzę ze wszystkich ww. podejść terapeutycznych. Dwa z nich są jego wiodącymi, pozostałe — uzupełniającymi. Sposób pracy jest dobierany w zależności od specyfiki problemu pacjenta.

–

Źródło:
Lidia Grzesiuk, Psychoterapia, Wydawnictwo Naukowe PWN